Najogólniej rzecz ujmując, zezem nazywamy taki rodzaj osłabienia mięśni jednego lub obu oczu, w wyniku którego dochodzi do zmiany kąta widzenia jednego oka względem drugiego. Jest to wada wzroku, która w znaczący sposób przyczynia się do obniżenia komfortu życia chorego, ponieważ upośledza zdolności percepcyjne do tego stopnia, że chory ma utrudnioną możliwość operowania wieloma urządzeniami.
W młodszym wieku może wpływać to na rozwój psychomotoryczny, w dorosłym życiu uniemożliwiać, np. prowadzenia pojazdów: samochodu czy nawet uniemożliwić jazdę na rowerze albo uprawianie sportów.
Rodzaje zezów u dzieci
Rodzaj zeza u dziecka określa się na podstawie kierunku odchylenia gałki ocznej. Wyróżniamy u dzieci zezy zbieżne — skierowane ku nosowi i rozbieżne — czyli skierowane ku skroniom, skierowane ku górze lub ku dołowi oraz zeza skośnego. Zeza inaczej nazywa się także chorobą zęzowa, są to zaburzenia typu nerwowo — mięśniowego, które mogą mieć u dzieci postać jawną i ukrytą. Trzeba pamiętać, że występowanie zeza u dzieci wpływa w dużej mierze na zaburzenia pracy mózgu, co w przypadku zaburzeń o dużym nasileniu prowadzi do utraty wzroku jedno lub obuocznej.
Przyczyny zeza u dzieci
Do najczęstszych przyczyn powstawania zeza u dzieci należą zaburzenia refrakcji, czyli kąta załamania światła w ludzkim oku, przez co dochodzi do zaburzenia kąta padania światła, które docelowo miało trafić do siatkówki oka. Przyczyn zeza u najmłodszych upatruje się we wszelkich chorobach gałek ocznych lub chorobach oczodołów, mięśni i nerwów okalających oko. Na powstanie choroby zezowej może mieć też wpływ nieleczonej wady wzroku lub zaćmy.
Leczenie zeza u dzieci
Leczenie zeza należy rozpocząć jak najwcześniej, zaraz po jego wykryciu, ponieważ w dorosłości może być nie tylko defektem estetycznym, ale też może prowadzić pogłębiania się problemów zdrowotnych związanych ze wzrokiem oraz może wpływać na komfort życia chorego. Zaniedbanie w kwestii leczenia zeza u dzieci może prowadzić do zaburzeń refrakcji powodującej krótkowzroczność, nadwzroczność, czyli tzw. wady wzroku zaliczane do kategorii niemiarowości oka, czyli ametropii. Najważniejszą w leczeniu zeza jest profilaktyka, ponieważ zeza najłatwiej się leczy w wieku dziecięcym, kiedy aparat widzenia ma jeszcze największa plastyczność. Leczenie dobiera się w zależności od rodzaju zeza — towarzyszącego lub zeza nietowarzyszącego zdrowemu lub mocniejszemu oku, oraz uzależnia się rodzaj leczenia zeza od stopnia nasilenia choroby. W przypadku występowania zjawiska tzw. "leniwego oka" zwanego zezem towarzyszącym leczenie polega na stopniowym, czasowym, zasłanianiu zdrowego oka w celu wymuszenia prawidłowej pracy oka leniwego. Zeza ukrytego nie trzeba jakoś szczególnie poddawać leczeniu, jeżeli jego występowaniu nie towarzyszy ostry ból głowy. Wszelkie zaś ostre stany zezowania winny być poddawane leczeniu operacyjnemu także u najmłodszych.