Zwyrodnienie plamki żółtej ma bezpośrednio związek z procesami starzenia zachodzącymi w naszym organizmie. Jest to nie tylko jeden powodów problemów z pogarszającym się widzeniem u osób starszych (zwykle po 50 roku życia), ale też najczęstsza przyczyna zupełnej utraty wzroku u pacjentów po 60 roku życia. W przypadku tego schorzenia bardzo ważna jest profilaktyka oraz wczesna diagnoza pozwalająca na skuteczne leczenie zwyrodnienia plamki żółtej.
Czym właściwie jest zwyrodnienie plamki żółtej?
Plamka żółta to niewielka (1,5 x 2mm) kropka, która znajduje się na siatkówce naprzeciwko źrenicy. Rzeczywiście cechuje ją żółte zabarwienie, stąd też nazwa. Odpowiada za wyraźne widzenie, bez zniekształceń. To właśnie ten niewielki punkcik umożliwia nam bezproblemowe czytanie, pisanie, rozróżnianie kolorów itp. Zwyrodnieniem określamy uszkodzenie centralnej części siatkówki, do którego dochodzi wraz z wiekiem, najczęściej po 50 roku życia. Schorzenie to bardzo często określane jest skrótowo AMD od angielskiej nazwy Age-related macular degeneration.
Główne objawy zwyrodnienie plamki żółtej
- Znaczące pogorszenie widzenia w nocy.
- Niewyraźne widzenie z bliska. Ujawnia się najczęściej podczas pisania i czytania. Pacjenci często przyznają, że nawet podczas czytania w skupieniu, omijają fragmenty wyrazu, niekiedy nawet całe wyrazy. Widocznym objawem tego jest konieczność częstej zmiany pozycji głowy, aby móc odczytać tekst prawidłowo.
- Widzenie mniej nasyconych kolorów. Zwyrodnienie plamki żółtej prowadzi do tego, że obserwowane kolory są mniej intensywne, zlewają się ze sobą. Wynika to z faktu, że wraz z rozwojem choroby dochodzi do obumierania fotoreceptorów niezbędnych do prawidłowego widzenia barw.
- Utrata ostrości widzenia. Osoby cierpiące na AMD zwykle widzą obraz nieostry, trudniej jest dostrzec detale, a kontury przedmiotów mogą się rozmywać. Do tego często przyznają, że mają problem z prawidłowym widzeniem linii prostych, które niejako stają się „falujące”. Oprócz tego może pojawiać się wrażenie, że oko jest jakby zamglone, przez co obraz staje się zaciemniony, co również negatywnie wpływa na ostrość widzenia.
- Pojawienie się w polu widzenia ciemnej plamy. Początkowo jest niewielka, ale wraz z rozwojem choroby może się powiększać. Z czasem umożliwia widzenie tylko tego, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia.
Zwyrodnienie plamki żółtej: profilaktyka i diagnostyka
Zwyrodnienie plamki żółtej nie jest chorobą, którą udało się kompleksowo zbadać i poznać. Niemniej wiadomo, że istnieje kilka czynników, które mogą się do niej przyczyniać. Są to m.in.:
- zaawansowany wiek,
- nadciśnienie tętnicze,
- palenie tytoniu,
- cukrzyca,
- otyłość,
- uwarunkowania genetyczne.
To, co jesteśmy w stanie sami zrobić, aby przeciwdziałać rozwojowi AMD, to przede wszystkim zapobieganie wystąpieniu zmian miażdżycowych (odpowiednia dieta, ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, aktywność fizyczna), ochrona wzroku przed mocnym światłem, wzbogacenie diety o substancje ochraniające plamkę żółtą (dostępne w formie tabletek).
Skuteczną metodą profilaktyki jest regularne badanie wzroku. Jeśli choroba zostanie wcześnie wykryta, istnieje duża szansa zahamowania jej postępu. Nie u wszystkich pacjentów możliwa jest poprawa widzenia, jednak można skutecznie przeciwdziałać jej rozwojowi.
Diagnostyka choroby polega na wywiadzie lekarskim, badaniu ostrości wzroku w dali i bliży, niekiedy wskazane jest też wykonanie Testu Amslera. Oko badane jest też w lampie szczelinowej, sprawdzane jest ciśnienie wewnątrzgałkowe. Wykonywane jest też badanie dna oka oraz badanie obrazowe siatkówki – koherentna tomografia (OCT) i angiografia fluresceinowa (AF).