Problemy z narządem wzroku mogą obejmować nie tylko gałkę oczną, ale również aparat ochronny oka, w tym przede wszystkim powieki. W tym artykule przedstawimy i krótko scharakteryzujemy najważniejsze problemy z powiekami, które wymagają specjalistycznego leczenia, a niekiedy wykonania zabiegów chirurgicznych.
Podwinięta powieka (entropion)
Polega na odwróceniu brzegu rzęsowego powiek do worka spojówkowego. Główną przyczyną są procesy starzenia i związane z nimi zwiotczenie tkanek otaczających oko. Wiotka powieka dolna zaczyna odstawać od powierzchni gałki ocznej i z czasem może ulec podwinięciu do środka. Entropion może jednak wynikać z zaburzeń mechanicznych, takich jak blizny, nowotwory czy urazy powiek. Skutkiem podwinięcia powieki może być dyskomfort spowodowany nadmierną ekspozycją oka na czynniki zewnętrzne. Pojawia się częste łzawienie, wrażenie pieczenia, a nawet ból. Istnieje też zwiększone ryzyko różnorodnych urazów mechanicznych. Może też dochodzić do pogorszenia ostrości widzenia.
Co robić w przypadku podwiniętej powieki? Kiedy pacjent zauważa u siebie problem z podwiniętą powieką i towarzyszące objawy, powinien skonsultować się z okulistą. W początkowej fazie zastosowanie odpowiednich preparatów może złagodzić ostre symptomy. Niekiedy zastosowanie znajdują specjalne plastry. Trwałą ulgę może przynieść jednak wyłącznie zabieg chirurgiczny. Rekonstrukcja podwiniętej powieki umożliwia całkowite przywrócenie właściwego położenia oraz napięcia skóry poprzez nałożenie szwów lub wycięcie fragmentu powieki.
Skrzydlik (pterygium)
Jest to niezłośliwa narośl na oku w kształcie skrzydła (stąd też nazwa). Choroba ta polega na zgrubieniu spojówki. Błona przez wiele miesięcy rozrasta się w kierunku rogówki oka. Może prowadzić do powstania sporych blin na rogówce. Jest to poważna przypadłość, gdyż może skutkować pogorszeniem jakości widzenia, a w skrajnych przypadkach nawet utratą wzroku. Przyczyny schorzenia nie są do końca poznane. Prawdopodobnie rozwój skrzydlika może być związany z długotrwałą ekspozycją na światło słoneczne. Być może do choroby przyczynia się też przewlekłe drażnienie oczu przez zapylone, zadymione powietrze. Z pewnością w przypadku stwierdzenia u siebie objawów skrzydlika, należy zgłosić się do poradni okulistycznej. Jeśli zmiany na powiece są niewielkie i nie wpływają na zmianę jakości widzenia, lekarz może zalecić leczenie miejscowe kroplami lub maściami do oczu. Gdy jednak skrzydlik prowadzi do problemów z widzeniem, usuwany jest chirurgicznie. Podczas zabiegu chirurgicznego narośl jest usuwana i zastępowana przeszczepem spojówki. Po przebytej operacji niezbędne są regularne kontrole okulistyczne.
Kępki żółte na powiekach (żółtaki)
Są to grudkowate zmiany skórne zlokalizowane w okolicach powiek, które powstają pod wpływem nagromadzenia cholesterolu lub tłuszczu. W większości przypadków stanowią jedynie problem estetyczny, jednak ich obecność na powiekach wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ mogą wskazywać na podwyższony poziom "złego" cholesterolu we krwi, co wskazuje na zaburzenia układu krążenia, które mogą doprowadzić do miażdżycy tętnic i zawału serca. U niektórych pacjentów wyleczenie schorzenia podstawowego, które doprowadziło do rozwoju kępek, może skutkować zanikiem wykwitów. Jeśli jednak zmiany są większe i bardziej zaawansowane, w celu ich usunięcia niezbędna będzie interwencja chirurgiczna. Kępki żółte można usunąć podczas zabiegu chirurgicznego lub laseroterapii.
Inne problemy z powiekami
Problemów z powiekami, objawiających się zmianami na skórze, może być wiele. Zdecydowana większość z nich może być leczona farmakologicznie, inne wymagają stosunkowo drobnych zabiegów.
- Brodawki. W okolicach narządu wzroku najczęściej dochodzi do brodawczaka spojówki lub powieki. Brodawczak spojówki to miękka, wystająca, łagodna zmiana, występująca na jednym lub obojgu oczach w dowolnej okolicy spojówki. Brodawka powieki to uszypułowana lub nieuszypułowana zmiana o różnym stopniu zabarwienia.
- Róg skórny. Jest to nadmiernie zrogowaciały, stwardniały naskórek o chropowatej powierzchni. Cechuje się wydłużonym kształtem (niekiedy przypominającym kształt rogów). Róg skórny może towarzyszyć zarówno zmianom łagodnym, jak i złośliwym, dlatego konieczna jest konsultacja lekarska.
- Cysta powiek (torbiel). Może występować zarówno w obrębie spojówki, jak i powieki górnej i dolnej. Jest to łagodna, otorebkowana zmiana wypełniona przejrzystą lub mętną treścią.
- Kaszak. Powstaje w wyniku stanu zapalnego, który prowadzi zatkania ujścia mieszka włosowego lub gruczołu łojowego. Zmiana ma kolor żółty lub białawy i wypełniona jest gęstą treścią.