Dziecięca retinopatia wcześniacza to choroba niedojrzałej siatkówki występująca u dzieci, które przyszły na świat przed planowanym terminem porodu. W takiej sytuacji naczynia siatkówki nie są jeszcze całkowicie rozwinięte, bo ich kształtowanie trwa aż do ostatniego dnia ciąży, a częściowo nawet jeszcze po urodzeniu. Wcześniaki przychodzą na świat w momencie, gdy siatkówka oka nie jest w 100% ukształtowana, co doprowadza do jej uszkodzenia i bliznowacenia. Jest to najczęstsza przyczyna ślepoty u dzieci.
Jakie dzieci są szczególnie narażone na retinopatię wcześniaczą?
Retinopatia wcześniacza może pojawić się u każdego dziecka, które urodziło się przed 36 tygodniem ciąży. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest niska masa urodzeniowa, czyli poniżej 2500 g. Tak niewielka waga może sugerować, że narządy dziecka (w tym siatkówka oka) nie są jeszcze dostatecznie dojrzałe. Retinopatia jest diagnozowana najczęściej u wcześniaków, które przyszły na świat przed 28 tygodniem ciąży i ważą mniej niż 1000 g. Choroba ta może występować również u dzieci, które w pierwszych tygodniach swojego życia przechodziły infekcje (np. posocznicę), były leczone steroidami lub antybiotykami, albo miały zaburzenia wielonarządowe występujące u wcześniaków (np. krwawienia śródczaszkowe lub martwicze zapalenie jelit). Wspomaganie oddychania przez tlenoterapię, które jest niezbędne dla większości wcześniaków cierpiących na zaburzenia oddychania, może w znaczny sposób pogorszyć stan siatkówki oka i przyczynić się do powstania retinopatii wcześniaczej.
Jak rozpoznać, że dziecko ma retinopatię?
Choroba ta nie daje prawie żadnych widocznych dla rodziców objawów. Jedynym skutecznym sposobem jej wykrycia jest dokładne badanie specjalistyczne przeprowadzone przez okulistę. Konieczne jest więc regularne wykonywanie badań przesiewowych wśród wcześniaków (zazwyczaj co 4 tygodnie do momentu, gdy siatkówka będzie całkowicie unaczyniona), które pomogą zdiagnozować retinopatię i w razie czego pozwolą wdrożyć odpowiednie leczenie.
Na czym polega leczenie retinopatii wcześniaczej?
Chorobę tę dzielimy na 5 stadiów, stadium pierwsze i drugie nie wymagają leczenia i najczęściej same cofają się z czasem. Jeśli u dziecka wykryto 3 stadium retinopatii, zaleca się leczenie laseroterapią lub krioterapię. Dzięki zastosowaniu fotokoagulacji laserowej można zahamować rozwój i zniszczyć komórki wrzecionowate, które najczęściej powodują odwarstwienie siatkówki. W przypadku retinopatii w 4 lub 5 stadium, czyli kiedy już mamy do czynienia z odwarstwieniem siatkówki, koniecznej jest przeprowadzenie operacji siatkówki.