Varicectomia to zabieg chirurgiczny służący usunięciu żylaków kończyny dolnej. Jest wykonywany zarówno ze względów zdrowotnych (leczenie przewlekłej niewydolności kończyny), jak również estetycznych (osiągnięcie korzystnego wyglądu operowanej kończyny).
Główne zadania operacji, to:
- odbarczenie przeciążonych żył kończyny dolnej,
- likwidacja utrudnienia w przepływie krwi dzięki usunięciu niewydolnego naczynia,
- minimalizacja ryzyka wystąpienia zapalenia żył,
- zapobiegnięcie wytworzeniu obrzęków kończyn dolnych i zmian troficznych na skórze goleni,
- zapobiegnięcie nawrotowi żylaków kończyn dolnych.
Diagnostyka:
Podstawę diagnostyczną stanowi badanie USG Dopplera naczyń żylnych kończyny dolnej.
Wskazania do zabiegu:
- objawy niewydolności żylnej:
- obrzęki,
- ból żylaków,
- poczucie ciężkość nóg, nocne kurcze, zespół niespokojnych nóg.
- nieestetyczny wygląd kończyny
- komplikacje zdrowotne, zdiagnozowane w czasie badania:
- stany zapalne żył,
- owrzodzenia żylne,
- wypryski żylakowate,
- krwotoki z żylaków,
- poszerzenia naczyń żylnych,
- obrzęki limfatyczne z usztywnieniem stawów skokowych.
- brak sposobności leczenia przy pomocy kompresjoterapii:
- dyskomfort w noszeniu pończoch,
- praca w upalnym klimacie.
Przeciwwskazania zabiegowe
Wyróżniamy przeciwwskazania zabiegowe bezwzględne i względne.
Do przeciwwskazań bezwzględnych należą:
- brak zgody Pacjenta,
- zakrzepica żył głębokich,
- przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych,
- niska sprawność ruchowa/otyłość patologiczna,
- zaburzenia w krzepnięciu krwi.
Do przeciwwskazań względnych, wymagających leczenia przed operacją należą:
- infekcje górnych/dolnych dróg oddechowych oraz układu moczowo-płciowego,
- owrzodzenie żylakowe podudzia,
- zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych i/lub głębokich,
- zakrzepica żył głębokich.
Wśród przeciwwskazań względnych, wymagających stabilizacji stanu zdrowia chorego (wykonanie zabiegu jest możliwe w sytuacji niskiego ryzyka powikłań) wymienia się:
- zaburzenia kardiologiczne,
- choroba niedokrwienna/zaburzenia rytmu serca,
- nadciśnienie tętnicze.
- niewydolność oddechową
- zaburzenia elektrolitowe,
- okres (krwawienie miesięczne),
- ciążę.
Metody leczenia operacyjnego
Główną metodą leczenia operacyjnego żylaków kończyn dolnych jest stripping żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej. W zależności od potrzeby, może mieć on zasięg krótki (poniżej kolana), średni (do połowy goleni) bądź też długi (zakończenie w okolicy kostki przyśrodkowej).
Do innych sposobów leczenia należą:
- podwiązanie perforatora,
- flebectomia/microflebectomia.
Badania laboratoryjne wymagane przed zabiegiem:
- morfologia krwi,
- grupa krwi,
- jonogram,
- koagulogram,
- szczepienie przeciwko WZW typu B.
Przygotowanie do zabiegu:
W czasie operacji, czynności zabiegowe mogą być wykonywane wyłącznie na jednej kończynie. Lekarz oznacza miejsca operacyjne markerem. Zazwyczaj prosi się Pacjenta o przyjęcie pozycji stojącej, dzięki czemu noga wypełnia się krwią uwidaczniając żylaki. W dniu zabiegu należy ogolić nogę i okolicę pachwiny po stronie operowanej (istotne zwłaszcza w przypadku mężczyzn z bujnym owłosieniem). Rekomenduje się także wzięcie prysznica.
Orientacyjny czas trwania zabiegu to 1,5 godziny. Pacjent spędza cały ten czas w pozycji na plecach lub brzuchu z podparciem stawów skokowych (zależnie od rodzaju zabiegu).
Znieczulenie występuje w kilku formach:
- przewodowej (aplikowane do kanału kręgowego odcinka lędźwiowego kręgosłupa),
- ogólnej (jeżeli występują przeciwwskazania do znieczulenia przewodowego),
- nasiękowej.
Stripping żyły odpiszczelowej
Stripping opiera się na podskórnym usunięciu niewydolnego naczynia, na całej jego długości. W trakcie zabiegu wykorzystuje się strippera – giętką sondę zakończoną główką. Jest ona wprowadzana przez światło żyły.
Końcowy odcinek żyły odpiszczelowej ulega odsłonięciu w pachwinie, poprzez wykonane w tym miejscu cięcia o długości ok. 5 cm. Żyła jest podwiązywana w miejscu, gdzie uchodzi do żyły udowej.
W obrębie kostki przyśrodkowej lekarz znajduje początkowy fragment żyły odpiszczelowej, wykonując cięcie o długości ok. 1 cm. Do wnętrza przecięcia wprowadzana jest sonda. Przedostaje się ona przez światło żyły, aż do miejsca uprzednio podwiązanego. Przy strippingu średnim, cięcie obwodowe wykonuje się w połowie goleni, przy strippingu krótkim – tuż pod kolanem.
Ryc. 1 Anatomia żyły odpiszczelowej
W następnej kolejności chirurg ma za zadanie usunąć sploty żylne dochodzące do głównego pnia. Na końcu stripper jest wydobywany z wnętrza kończyny razem z uszkodzoną żyłą. Do szycia rany wykorzystuje się szew niewchłanialny. Niezbędne jest również założenie opatrunków jałowych i obandażowanie kończyny bandażem elastycznym.
Stripping żyły odstrzałkowej
Operacja przebiega podobnie do strippingu żyły odpiszczelowej. Jest jednak nieco bardziej skomplikowana i wiąże się z większym ryzykiem powikłań (z uwagi na zmienność ujścia żyły odstrzałkowej).
Chirurg wykonuje cięcie o długości 3-4 cm nad ujściem żyły odstrzałkowej, równolegle do linii skórnych dołu podkolanowego. W przypadku Pacjentów z niewydolnością całego pnia, cięcia dokonuje się za kostką boczną, natomiast u chorych z refluksem – u zbiegu odcinka niewydolnego z wydolnym.
Ryc. 2 Anatomia żyły odstrzałkowej
Podwiązanie lub przecięcie perforatora
Zabieg wykonywany u osób, w przypadku których źródłem przecieku jest niewydolny perforator. Podlega on odsłonięciu poprzez dokonanie odrębnego cięcia na skórze (do 2 cm). Następnie dochodzi do podwiązania niewchłanialną nitką i/lub przecięcia.
Podwiązanie/przecięcie perforatora może być wykonywane wspólnie ze strippingiem bądź podwiązaniem żyły odstrzałkowej.
Flebektomia/mikroflebektomia
Tzw. miejscowe wycięcie żylaków. Podskórne żylaki i pnie żylne są usuwane metodą pojedynczych cięć skórnych (o długości 2-3 mm). Linie cięcia są prowadzone wzdłuż linii skórnych.
Lekarz zyskuje dostęp do wnętrza kończyny za pośrednictwem otworu, wytworzonego przy pomocy kleszczyków. Zmienione naczynia są usuwane, a ich końce podwiązywane niewchłanialnym szwem. Na rany zakłada się pojedyncze szwy skórne lub plastry typu steri-strip.
Powikłania pooperacyjne:
Powikłania pooperacyjne obejmują niewielki odsetek chorych – ok. 0,8%.
Do podstawowych powikłań należą:
- zakrzepica żył głębokich z zatorowością płucną (ok. 0,2% chorych),
- zakażenie ran (4,0 % operowanych),
- uszkodzenie żyły lub tętnicy (0,1% chorych),
- uszkodzenie nerwów czuciowych,
- krwawienie z rany, wyciek chłonki z ran,
- obrzęk kończyny dolnej, rozległe krwiaki w tkance podskórnej,
- nawrót żylaków do 5 lat po operacji (ok. 20% pacjentów).
Alternatywne metody leczenia:
Łagodne zmiany żylne można próbować leczyć metodami alternatywnymi. Wiele z nich ogranicza się do umiejętnie prowadzonej profilaktyki prozdrowotnej:
- redukcja masy ciała,
- rezygnacja z siedzącego trybu życia,
- leczenie farmakologiczne,
- skleroterapia piankowa,
- skleroterapia kompresyjna,
- mikroskleroterapia,
- echoskleroterapia,
- elektrokoagulacja zmienionych naczyń.
Są Państwo ciekawi innych zabiegów chirurgicznych, przeprowadzanych w Klinice Okulus? Zachęcamy m.in. do zapoznania się z operacjami plastyki przepuklin brzusznych i pachwinowych.