Zespół kanału nadgarstka nerwu łokciowego (inaczej zespół kanału Guyona) to schorzenie polegające na ucisku nerwu łokciowego w obszarze struktury anatomicznej, utworzonej przez kość haczykowatą, grochowatą i więzadło poprzeczne nadgarstka. Strukturę tę określa się mianem kanału nadgarstka lub kanału Guyona. Nerw łokciowy to najważniejszy nerw ruchowy ręki. Odpowiada m.in. za ruch palca małego, serdecznego i (po części) kciuka. Jego stałe upośledzenie niesie ze sobą poważne konsekwencje, z niedowładem ręki włącznie.
Przyczyny schorzenia:
Ucisk nerwu łokciowego w kanale nadgarstka wynika m.in. z urazów stawu nadgarstkowego, wad anatomicznych, schorzeń ogólnych (reumatoidalnych, zwyrodnieniowych), a także obecność torbieli galaretowatej. Rozwojowi choroby sprzyjają też niektóre czynności – jazda na rowerze, samochodem (chwyt kierownicy), poruszanie się o kulach, podnoszenie ciężarów, a także chwytanie, odkręcanie i przykręcanie niewielkich przedmiotów.
Objawy:
Niepokojącym symptomem rozwoju choroby jest lekkie zaburzenie czucia palców do przedramienia. Uczucie mrowienia i odrętwienia wzmaga się nocą, niekiedy wywołując ból palców i stawu łokciowego. Przewlekle problemy z dłonią prowadzą do ograniczenia ruchomości, utraty zręczności i zaniku mięśni ręki. Wymuszają też ustawienie dłoni w specyficzny sposób, określany jako ,,szponiasty” (wyprostne ustawienie stawów śródręczno-paliczkowych palca małego i serdecznego oraz ustawienie zgięciowe stawów międzypaliczkowych).
Diagnoza:
W ramach rozpoznania choroby, wykonywane są badania ustalające siłę mięśniową, czucie i ruchomość ręki. Lekarz poszukuje niedoborów neurologicznych w obszarze unerwienia nerwu łokciowego. W sprecyzowaniu diagnozy pomagają badania EMG (kontrola przewodnictwa nerwowego nerwu łokciowego na poziomie kanału nadgarstka) oraz RTG (pozwala na znalezienie dodatkowych przyczyn kostnych prowadzących do ucisku – np. deformacje czy zmiany zwyrodnieniowe). Diagnostykę należy przeprowadzać z należytą ostrożnością. Zespół Guyona bywa bowiem mylony z zespołem cieśni nadgarstka.
Leczenie zachowawcze:
Metody zachowawcze obejmują przede wszystkim farmakoterapię (NLPZ, sterydoterapia, witamina B6) i rehabilitację. Odpowiednio poprowadzone i wcześnie rozpoczęte leczenie może przynieść rezultaty już po 4-6 tygodniach.
Leczenie operacyjne:
Ma charakter zabiegu chirurgicznego. Pacjent jest poddawany znieczuleniu miejscowemu. Lekarz wykonuje nacięcie nad kanałem nerwu łokciowego, w celu uwidocznienia więzadła poprzecznego. Więzadło jest przecinane i zostawianie do czasu zagojenia. Miejsce przecięcia wypełnia się tkanką bliznowatą. Po operacji niezbędna jest rehabilitacja. Powrót do zdrowia trwa od 6 do 8 tygodni. Nieco dłużej może utrzymać się tkliwość blizny pooperacyjnej.
Rehabilitacja
Podstawowym celem rehabilitacji jest zwiększenie przestrzeni kanału nadgarstka, w którym przebiega nerw łokciowy, a także zmniejszenie stanu zapalnego spowodowanego uciskiem.
Zasady rehabilitacji:
- na ostrym etapie choroby, w momencie wystąpienia stanu zapalnego i silnych dolegliwości bólowych, należy wykonywać okłady zmniejszające obrzęk; zaleca się także unikania przeciążeń i ruchów zginających/prostujących nadgarstek,
- odpoczynek dla ręki gwarantują urządzenia wspomagające, np. opaski odciążające na staw nadgarstkowy; należy też przyjmować prawidłową pozycję spania – z wyprostowanymi nadgarstkami,
- fizykoterapia:
- zabiegi przeciwbólowe i przeciwzapalne: krioterapia, jonoforeza, kąpiel wirówkowa,
- zabiegi stymulujące gojenie i regenerację: pole magnetyczne, laseroterapia i ultradźwięki,
- fale ultradźwiękowe o wysokim natężeniu (tzw. fale uderzeniowe),
- ćwiczenia lecznicze dla przywrócenia ruchomości ręki,
- ćwiczenia rozluźniające i rozciągające mięśnie nadgarstka oraz palców, w celu poprawy ukrwienia i odżywienia tkanek miękkich,
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie, zwiększające siłę i zręczność manualną,
- masaż tkanek miękkich, niwelujący napięcie i poprawiający ukrwienie oraz odżywianie,
- kinesiotaping,
- neuromobilizacja.